İstatistik Temel Kavramlar

Betimsel İstatistik: Belirli bir gruba ait gözlemlere ilişkin sayısal verilen gözlemlenmesi, düzenlenmesi ve sınıflanmasıyla ilgilenen istatistiktir.

Anlam Çıkarıcı İstatistik: Tanımlanmış bir evrenin yansız bir örneklemine ait istatistiklerine dayalı olarak evren hakkında genellemeler ve tahminler yapmayı amaçlayan teknikleri anlatır.

Evren (Kitle, yığın, popülasyon): Araştırma kapsamına giren ve aynı özellikleri taşıyan birimlerin tümüne denir.  Evrenin büyüklüğü ilgilenilen özelliğe göre değişir.

Örneklem: Bir evrenden örnekleme yöntemlerinden yararlanılarak seçilen ve evrendekilerle aynı özellikleri taşıyan daha küçük gruplardır. Örneklemden elde edilen sonuçlara dayanılarak evren için tahminde bulunulur.

Evren değer (parametre): Evrenin bir özelliğinin ölçümüdür.

Örneklem değer (istatistik): Örneklemin bir özelliğinin ölçüdür.

Değişken: Nitel ya da nicel anlamda bir özelliğin belirgin olarak bir durumdan diğerine farklılık göstermesidir.

Süreksiz Değişken: Sadece sınırlı sayıda değer alabilen değişkendir. Ölçerek değil sayarak gözlenir.

Sürekli Değişken: İki ölçüm arasında sonsuz sayıda değer alabilen, bireylerin ya da objelerin özelliklerini miktar olarak gösteren değişkendir.

Sabit: Sadece tek bir değere sahip0 olan ölçülen bir özelliktir.

Bağımlı Değişken: Araştırmanın sonucu durumunda olan değişkendir.

Bağımlı Değişken: Araştırmanın nedeni durumunda ve sonucu etkileyen değişkendir.

Ölçme: Gözlenen bir olayı bir sınıflandırma ya da bir değer verme ile sonuçlandıran işlemdir.

Sınıflandırma Ölçeği: Bu ölçekte miktar gösterilmez sadece tanımlamak için kullanılır.

Sıralama Ölçeği: Puanlar arası dizisini gösterir. Düşük ya da yüksek yorumu vardır.

Eşit aralıklı Ölçek: Her puan bir miktar gösterir ve her puanı ayıran eşit bir ölçme birimi vardır. Sıfır bağıldır.

Oran Ölçeği: Sadece bu ölçekle elde edilen puanlar değişkenin gerçek miktarını yansıtır. Sıfır gerçektir. Oransal karşılaştırma yapılabilir.

Kaynak: Köklü,N., Büyüköztürk,Ş. Çokluk,Ö (2021).Ankara: Pegem Akademi, 25. Baskı, Sosyal Bilimler İçin İstatistik